Koffie is heerlijk en bijna iedereen houdt ervan. Helaas is de achterliggende industrie lang niet altijd duurzaam, zo blijkt uit de onlangs verschenen Koffiebarometer 2021. Wij leggen uit wat er mis is en hoe je eenvoudig kunt bijdragen aan een eerlijke revolutie in de koffie-industrie. Dit is wat je moet weten over duurzame koffie!

Het lijkt de gewoonste zaak van de wereld: je dag beginnen met een lekker kopje koffie. Tegelijkertijd leven miljoenen boeren wereldwijd ver onder de armoedegrens, omdat ze geen eerlijke prijs krijgen betaald voor hun werk. Dat blijkt uit de Koffiebarometer 2021, die onlangs werd gepresenteerd door Solidardidad, Oxfam België, Hivos en Conservation International, geproduceerd door Ethos Argiculture. Hoewel vijftien van de grootste handelaren en koffiebranders wel richtlijnen formuleren voor de verduurzaming van koffieteelt en –handel, ontbreekt het aan transparantie over de daadwerkelijke resultaten. Uit het onderzoek blijkt dat ze alle vijftien geen serieuze vooruitgang boeken als het gaat om verduurzaming. En daar zijn koffieboeren wereldwijd de dupe van.

Duurzame koffie tegen armoede

Voor het derde jaar op rij hebben de meeste koffieboeren te maken met een koffieprijs die lager is dan de kosten die ze maken. Daardoor werken ze door met verlies, waardoor ze onder druk komen te staan om kosten te besparen. Ze kunnen hun werknemers dus geen eerlijk loon betalen en moeten bezuinigen op het bemesten van de bodem, wat leidt tot uitgeputte grond en het kappen van bossen voor nieuwe aanplant. Juist in deze tijd, waarin boeren als gevolg van klimaatverandering te maken krijgen met droogtes, orkanen, plagen en ziektes die de landbouwgrond verwoesten, is het belangrijk om te kunnen investeren in een duurzame productie. Maar daar is dus geen geld voor. Koffieboeren verdienen gemiddeld zo’n 1 dollar 90 per dag. De armoede van de koffieboeren vormt een contrast met de miljarden die worden verdiend door koffieconsumptie. Vooral in de VS en Europa verdienen grote bedrijven als Nestlé, Starbucks en Douwe Egberts bakken met geld.

Bedreigingen

Met dalende inkomsten, hogere kosten en een opwarmend klimaat hebben de koffieboeren het moeilijk hun hoofd boven water te houden. Het levensonderhoud van veel kleine koffieboeren wordt bedreigd, wat de behoefte van gemeenschappen op het platteland in gevaar brengt. Deze situatie werd het afgelopen jaar erger door de pandemie, die in veel westerse landen de horeca deed sluiten en leidde tot minder koffieconsumptie. In totaal werd er in 2020 een productieoverschot geteld van 1 miljoen zakken koffiebonen. Ook die kosten komen weer terecht bij de boeren. Als dat zo door blijft gaan, loopt de productie van koffie ver terug en is in 2050 50% van de koffiesector niet meer geschikt voor de koffieteelt.

Oplossingen

Als we op deze manier doorgaan met het massaal consumeren van niet-duurzame koffie, gaat dat ten koste van mensenrechten, milieu en toekomstige generaties. Gelukkig zijn er verschillende oplossingen die de druk op de koffieboeren kunnen verlichten. De Amerikaanse econoom Jeffrey Sachs kwam vóór corona al met een plan om de lasten eerlijker te verdelen. Overheden, donateurs en grote ondernemingen zouden bijvoorbeeld een koffiefonds kunnen oprichten, dat jaarlijks wordt gevuld met tien miljoen dollar. Als grote ondernemingen een kwart van al dat geld zouden inleggen, is dat nog geen halve cent per kopje koffie. Dat is bijna niks, en toch kunnen boeren daarmee een eerlijke prijs krijgen en investeren in hun grond.

Wat kun jij doen?

Maar ook jij zelf kan een verschil maken. Zo kun je kiezen voor fairtrade koffie van kleine ondernemingen, die strijden voor eerlijkere prijzen voor de koffieboeren. Wat dacht je bijvoorbeeld van Wakuli? Dit bedrijf gaat lange termijnsamenwerkingen aan met boeren om te werken aan een leefbaar inkomen, te investeren in kwaliteitsverbetering en ecosystemen in stand te houden. Ook is koffie een seizoenproduct, waardoor Wakuli steeds wisselende koffies aanbiedt, zoals koffie uit Brazilië, Peru en Indonesië. De cups zijn bovendien biologisch afbreekbaar, wat een stuk beter is dan alle plastic cups die slecht zijn voor het milieu. Daarnaast is het belangrijk om als consument van je te laten horen. Vraag aan een koffiemerk wat ze doen aan het verbeteren van de arbeids- en leefomstandigheden van boeren en aan duurzaamheid. Gebruik je stem en vertel dat boeren een eerlijke prijs voor hun duurzame koffie verdienen.

Vond je dit artikel over duurzame koffie interessant om te lezen? Lees dan ook: Veelgehoorde mythes over de klimaatcrisis.